Άπτερα Κρήτης

Άπτερα Κρήτης: Mια ισχυρή πόλη-κράτος της αρχαίας Μινωικής Κρήτης, και ο πιο σημαντικός εμπορικός κόμβος του νησιού στα αρχαία χρόνια.

Τα Άπτερα υπήρξαν μία από τις πιο σημαντικές πόλεις στην αρχαία Μινωική Κρήτη. Τα απομεινάρια αυτής της ένδοξης πόλης του παρελθόντος βρίσκονται ακριβώς έξω από το ομώνυμο χωριό Άπτερα, δίπλα σχεδόν στην εθνική οδό, κοντά στο παραθαλάσσιο χωριό Καλύβες, σε μια απόσταση 15 χιλιομέτρων από την πόλη των Χανίων.

Η τοποθεσία που έχουν τα Άπτερα Κρήτης είναι στρατηγικά άριστη: η πόλη βρίσκεται σε ένα σημείο όπου ολόκληρος ο Κόλπος της Σούδας και ένα μεγάλο μέρος των πεδιάδων του Αποκόρωνα είναι ορατά. Η θέα από την αρχαία πόλη είναι απλά καταπληκτική!

Όσον αφορά το όνομα της πόλης, υπάρχουν δύο πιθανές εξηγήσεις. Η επικρατέστερη είναι αυτή της αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας. Η πόλη ήταν κέντρο μουσικών τεχνών στην αρχαία Ελλάδα, καθώς είχε ένα μεγάλο Ιερό των Μουσών. Σύμφωνα με το μύθο, στο διαγωνισμό μουσικής ανάμεσα στις Μούσες και τις Σειρήνες, που διεξαγόταν μέσα στο ιερό, οι Σειρήνες έχασαν, και στενοχωρήθηκαν τόσο πολύ, που τα φτερά τους έπεσαν στον κόλπο της Σούδας, σχηματίζοντας τα χαρακτηριστικά “λευκά νησάκια”. Οι Σειρήνες, χωρίς τα φτερά τους, έμειναν “άπτερες”, στα αρχαία Ελληνικά.

Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι το όνομα της αρχαίας πόλης Άπτερα προέρχεται από τον βασιλιά Άπτερο, γιο του Κύδωνα, που εξουσίαζε την Κρήτη γύρω στο 1.800 π.Χ.

Άπτερα Κρήτης – μια μεγάλη ιστορία εμπορίου και ανάπτυξης

Τα Άπτερα Κρήτης ήταν μια πολύ ισχυρή και πλούσια πόλη. Μπορούσε μόνο να συγκριθεί με την αρχαία Κυδωνία, κοντά στα σημερινά Χανιά, και την αρχαία Κνωσσό, κοντά στην πρωτεύουσα της Κρήτης, το Ηράκλειο.

Τα Άπτερα είχαν συσσωρεύσει μεγάλο πλούτο από το εμπόριο. Κατά πάσα πιθανότητα υπήρξαν το εμπορικό κέντρο της Μινωικής Κρήτης. Εκτός από έμποροι, πολλοί από τους κατοίκους της ήταν πλοιοκτήτες, καθώς εκείνα τα χρόνια το εμπόριο γινόταν κυρίως μέσω της θάλασσας.

Τα Άπτερα είχαν το δικό τους νόμισμα, που στη μία πλευρά παρίστανε τον Δία ή μια γυναίκα και στην άλλη έναν αρχαίο στρατιώτη. Τα Άπτερα Κρήτης είχαν δύο λιμάνια, τον Κίσσαμο και την Μινώα, στις σημερινές τοποθεσίες Καλύβες και Μαράθι, αντίστοιχα. Επίσης, στα Άπτερα γινόταν μεγάλη παραγωγή ορείχαλκου και σιδήρου, και σε αυτήν ανήκε το αρχαιότερο γνωστό λατομείο της Ευρώπης, το αρχαίο λατομείο στον Βερέκυνθο, κοντά στη σημερινή Μαλάξα.

Τα Άπτερα Κρήτης είχαν πληθυσμό άνω των 20.000, όμως ο πραγματικός αριθμός των ντόπιων κατοίκων ήταν περίπου 5.000, αφού όλοι οι υπόλοιποι κάτοικοι ήταν σκλάβοι.

Στα αρχαία Μινωïκά χρόνια, τα Άπτερα ήταν σε συνεχή συμμαχία με την Κυδωνία, την πιο ισχυρή πόλη-κράτος της περιοχής. Ο μεγαλύτερός της εχθρός ήταν η Λάππος, η σημερινή Αργυρούπολη του νομού Χανίων. Η Λάππος είχε έναν καλά εκπαιδευμένο μισθοφορικό στρατό, και ήταν γνωστή για τους τοξότες της. Οι κάτοικοι των Απτέρων και της Λάππου ήταν εντελώς διαφορετικοί: οι κάτοικοι των Απτέρων ήταν γενικά ειρηνικοί και σκληρά εργαζόμενοι έμποροι, σε αντίθεση με τους κατοίκους της Λάππου που ήταν επιθετικοί και πολεμοχαρείς. Αυτή η αντιπαράθεση με τη Λάππο είναι η αιτία που στα Άπτερα χτίστηκαν μεγάλα και ψηλά τείχη που είναι ορατά ακόμη και σήμερα.

Κατά τη διάρκεια της Ρωμαïκής κατοχής στην Κρήτη, τα αρχαία Άπτερα δεν πολέμησαν ενάντια στους Ρωμαίους κατακτητές. Έχοντας την εύνοια της Ρώμης, τα Άπτερα εξακολούθησαν να ακμάζουν κατά τη Ρωμαïκή περίοδο.

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, τα Άπτερα της Κρήτης ήταν ακόμη μια ισχυρή πόλη και αποτελούσε επισκοπική έδρα. Όμως τον 7ο μ.Χ. αιώνα χτυπήθηκαν από ένα μεγάλο σεισμό που οδήγησε το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της να εγκαταλείψουν την πάλαι ποτέ ένδοξη πόλη. Η πόλη τελικά καταστράφηκε από τους Άραβες τον 9ο μ.Χ. αιώνα. Μετά από πολλά χρόνια, στην τοποθεσία όπου βρίσκονταν τα Άπτερα, χτίστηκε ο οικισμός Παλαιόκαστρο. Το Παλαιόκαστρο καταστράφηκε το 1583 κατά τη διάρκεια μιας πειρατικής επιδρομής.

Τα Άπτερα Κρήτης υπήρξαν μια από τις πιο σημαντικές πόλεις-κράτη της αρχαίας Μινωικής Κρήτης. Παρόλο που δεν είναι τόσο διάσημη όσο οι αρχαίες Μινωικές πόλεις της Κνωσού και της Φαιστού, τα αρχαία Άπτερα αποτελούν ένα σπάνιο αξιοθέατο, που συστήνουμε ανεπιφύλακτα. Εάν πάλι δεν σας ενδιαφέρουν τόσο οι αρχαίες πόλεις και η ιστορία, η πανέμορφη θέα από τα Άπτερα της Κρήτης θα σας μαγέψει!

Επιστροφή στον Οδηγό του Ταξιδιώτη για τα Χανιά >>